Fiyatlarda yüzde 30 zam gelecek

Yükselen akaryakıt fiyatları Türkiye’de gıdadan perakendeye her alanda girdi maliyetlerini yükseltiyor. Sektör temsilcileri, bu durumun raflarda da etkisini göstereceÄŸini, ürünlerin en az yüzde 30 zamlanacağını söylüyor.

Pandemi ile birlikte petrol üretiminde yaşanan sıkıntılar ham petrolün fiyatının hızla tırmanmasına neden oluyor. Dünya hızlı bir ekonomik hareketlilik yaşasa da enerji sektöründeki arz yükselen talebe aynı orantıda cevap veremiyor. Bu başta ham petrol olmak üzere tüm enerji ürünlerinin fiyatının artmasına neden oluyor.

Türkiye de hem petroldeki fiyat artışı hem de Türk Lirası’nın (TL) Dolar karşısında hızla deÄŸer kaybetmesi yüzünden yüksek akaryakıt fiyatları ile ile karşı karşıya. Benzinin litresi Ocak ayından bugüne yüzde 10.2 zamlanırken daha çok tarım ve ticari taşımacılıkta kullanılan ve önemli bir girdi maliyeti olan dizel ise aynı dönemde yüzde 23.5 zamlandı. Bu zam artışlarıyla benzin 7.18’den 7.92 TL’ye, dizel ise 6.60’tan 8.16 TL’ye çıktı.

ZAMLAR TÃœKETÄ°CÄ°YE YANSIYACAK

Åžimdiye kadar devlet, petrol ve kurdan kaynaklı zamları yansıtmamak için ‘EÅŸel’ sistemi altında akaryakıttan aldığı Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) feragat ediyordu. Ancak gelen zamlarla buradaki ÖTV payı da bitince yeni zamları tüketici direkt olarak hissedecek.

Akaryakıtta ÖTV’nin indirilmesi ya da artırılması uygulaması EÅŸel Mobil Sistemi (EMS) olarak adlandırılıyor. Benzin, motorin ve otogaz fiyatlarında uygulanan bu sistem ile akaryakıt ürünlerindeki fiyat hareketleri dengelenmeye ya da sabitlenmeye çalışılıyor. Ãœrün fiyatındaki artışa göre akaryakıttan alınan ÖTV arttırılıp azaltılabiliyor.

Artık devletin akaryakıt fiyatlarına müdahale edebilecek bir enstrümanının kalmadığını söyleyen Enerji Petrol Gaz Ä°kmal Ä°stasyonları Ä°ÅŸveren Sendikası BaÅŸkanı Fesih AktaÅŸ, “ÖTV’deki pay bitti. Akaryakıt üzerinde devletin dahili bundan sonra sadece KDV. Onun dışında fiyatları düşürmek için devlet kura müdahale edebilir. Ancak dolar düşerse buradaki artış da sınırlı kalacaktır” deÄŸerlendirmesinde bulunuyor.

Uluslararası piyasadaki fiyat artışlarının yansımalarının daha net olacağını söyleyen AktaÅŸ sözlerini “Ham petrolün yılı 95 dolar seviyesinden kapatacağını düşünüyorum. EÄŸer bu seviye gerçekleÅŸirse akaryakıtta 70-80 kuruÅŸluk bir artışla daha karşılaÅŸabiliriz. EÅŸel sisteminde son bir yılda devlet 33 milyar liralık bir ÖTV’den vazgeçti. Yıl sonuna kadar bu miktarın 46 milyar TL olması planlanıyor” diye sürdürüyor.

ORTA SINIF VE ALTI ZORLANIYOR

Akaryakıttaki bu gelinen seviye, Türkiye’de tarımdan imalata, ulaşımdan perakendeye kadar her alanda maliyetlerin artmasına neden oluyor. Sektör temsilcilerine göre özellikle lojistik maliyetlerinin artması yakın dönemde tüketici için yeni zamlar demek.

Türkiye’de tüketicilerin hızla alım gücünün düştüğünü ve mutfakta durumun vahim olduÄŸunu söyleyen Zincir MaÄŸazalar DerneÄŸi Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Serhan Tınastepe, konteyner sorunu ve navlun fiyatlarındaki artışın yanında akaryakıt zamlarının da fiyatlara etkisi olacağını söylüyor.

Genel olarak talebin azaldığı bir dönem yaÅŸadıklarını ifade eden Tınastepe, tüketim alışkanlıklarının da deÄŸiÅŸtiÄŸine dikkat çekerek “Tüketici yeni zamlara ve yüksek ücretlere alışamıyor. Orta sınıf ve altı zorlanıyor. Mutfakta bir sorun var ve tüketici önceliÄŸi mecburen buraya verince kozmetik, giyim ve teknoloji gibi alanlardan kaçınıyor. Artık tüketicilerin bu alışveriÅŸlerini ya ertelediÄŸini ya da bir kademe düşük kalitedeki ürünleri tercih ettiÄŸini görüyoruz” ifadelerini kullanıyor.

RAFA YANSIMASI ÜÇ KAT OLACAK

Akaryakıttaki 5 kuruşluk zammın rafta 15 kuruş zam olarak kendini gösterdiğini belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken de burada en az 3 katlık bir etki olacağını, raflardaki ürünlerin de bu ölçüde zamlanacağını söylüyor. Yapılan her zammın vatandaşa yansıdığına işaret eden Palandöken, devletin yeni adımlar atması gerektiği uyarısında bulunuyor.

Palandöken, “Nakliye en temel girdi maliyetlerinden. Buradaki artış her alanı etkiliyor. Enerji gibi enflasyonu bu kadar çok etkileyen bir girdi maliyetinin devlet tarafından yeni adımlarla sübvanse edilmesi gerekiyor. Akaryakıtta hamle alanı bitse de esnafın bu zamları tüketiciye yansıtmaması için diÄŸer vergi kalemlerinde destekler verilmeli” ÅŸeklinde konuÅŸuyor.

EN AZ YÃœZDE 30 ZAM OLACAK

Çok kısa süre içerisinde tüketicilerin en az yüzde 30’luk yeni bir zamla karşılaÅŸacağını söyleyen BirleÅŸmiÅŸ Markalar DerneÄŸi (BMD) BaÅŸkanı Sinan Öncel ise piyasada kurdaki artış yüzünden dengelerin deÄŸiÅŸtiÄŸini ifade ediyor. Akaryakıttaki zamlar karşısında her üreticinin zora düştüğünü belirtti